با گذر سال‌ها، اضافه‌وزن در بسیاری از افراد صرفاً نتیجه پرخوری نیست؛ ترکیبِ کاهش عضله، کندی متابولیسم و کم‌تحرکی می‌تواند «چاقی پیری» یا sarcopenic obesity را پدید آورد — وضعیتی که خطر بیماری‌های مزمن و افت کیفیت زندگی را به‌طرزی چشمگیر افزایش می‌دهد.
چه چیز باعث می‌شود با سن چاق‌تر شویم؟
کاهش توده عضلانی (سارکوپنیا) و هم‌زمان افزایش چربی، کاهش سطح هورمون‌های آنابولیک، تغییر در پاسخ بدن به انسولین، افت فعالیت روزمره و تند‌تر شدن پیام‌های اشتها به‌واسطه داروها یا اختلالات خواب همگی دست به دست هم می‌دهند. نتیجه ترکیب این عوامل، کاهش مصرف انرژی پایه و تمایل به تجمع چربی مرکزی است که برای قلب، عروق و مفاصل مضرتر است.
چرا این نوع چاقی خطرناک‌تر است؟
چاقی پیری نه‌تنها با دیابت نوع دو، فشار خون و بیماری‌های قلبی مترادف است، بلکه توانایی انجام فعالیت‌های روزمره، تعادل و استقلال فرد را تهدید می‌کند. کاهش عضله شانس افتادن، شکستگی و بستری شدن را افزایش می‌دهد و چرخه‌ای از کم‌تحرکی و افزایش وزن ایجاد می‌کند.
چه کار باید کرد؛ رویکردی واقع‌گرایانه و جامع
- تمرین مقاومتی و هوازی را ترکیب کنید: فعالیت‌هایی که توده عضلانی را حفظ یا افزایش می‌دهند (وزنه سبک، باندهای مقاومتی، کار با وزن بدن) همراه با پیاده‌روی سریع یا شنا برای سلامت متابولیک ضروری‌اند.
- غذا خوردن «هوشمندانه» نه محدودیت صرف: پروتئین کافی در هر وعده، توجه به کیفیت چربی‌ها، کاهش قند و غذاهای فرآوری‌شده و توزیع کالری متناسب با سطح فعالیت به جای رژیم‌های سخت‌گیرانه برای سالمندان مؤثرتر و پایدارتر است.
نکات عملی برای شروع و تداوم
- هر تغییر را با پزشک یا فیزیوتراپ هماهنگ کنید تا برنامه‌ای امن و متناسب با وضعیت قلبی، مفاصل و داروها داشته باشید.
- از اهداف کوچک شروع کنید: ده دقیقه تمرین مقاومتی ساده یا پیاده‌روی روزانه و افزایش تدریجی زمان و شدت؛ پیوستگی مهم‌تر از شدت آنی است.
- بررسی‌های دوره‌ای: سنجش توده بدنی، اندازه دور کمر، تست عملکردی (قدرت گرفتن یا سرعت راه رفتن) و آزمایشات متابولیک به تشخیص زودهنگام کمک می‌کنند.
چاقی پیری قابل‌پیشگیری و قابل‌مدیریت است اما نیازمند نگرشی چندبعدی: رژیم مناسب، تمرین هدفمند، پایش پزشکی و حمایت اجتماعی. شروع زودهنگام و پیوسته به همان اندازه که از بروز عوارض جلوگیری می‌کند، کیفیت سال‌های بعدی زندگی را به‌طور ملموسی بهبود می‌بخشد.
دکتر حصارکی، متخصصی مجرب و دلسوز در حوزه سلامت، با تجربه و دانش گسترده خود، آماده ارائه بهترین خدمات درمانی به شماست. ایشان با رویکردی بیمارمحور و استفاده از دانش روز، همواره در تلاش برای بهبود حال بیماران و ارائه مشاوره‌های پزشکی دقیق و قابل اعتماد هستند.
Leave a Reply