با افزایش روزافزون آلودگی هوا و تبدیل آن به یک چالش جدی زیست‌محیطی و بهداشتی، اهمیت یافتن راهکارهای موثر برای کاهش آسیب‌های ناشی از آن بر سلامت انسان دوچندان شده است. در همین راستا، سرپرست معاونت توسعه سلامت دفتر طب ایرانی و مکمل با اشاره به خطرات جدی آلودگی هوا، توصیه‌های عملی و برگرفته از آموزه‌های طب سنتی ایرانی را برای محافظت از بدن، به‌ویژه ریه‌ها و قلب، در برابر این پدیده مخرب ارائه کرد. این راهکارها، شامل اصلاح رژیم غذایی، مصرف دمنوش‌های درمانی و تغییرات در سبک زندگی، رویکردی طبیعی و در دسترس برای تقویت سیستم دفاعی بدن در مواجهه با هوای آلوده محسوب می‌شوند.
[
]
آلودگی هوا؛ تهدیدی جدی برای سلامت از منظر طب ایرانی
مهشید چایچی، سرپرست معاونت توسعه سلامت دفتر طب ایرانی و مکمل، بر این نکته تاکید کرد که هوای پاک یکی از اساسی‌ترین پایه‌های سلامت جسم و روان در طب سنتی ایرانی به شمار می‌رود. از دیدگاه این طب، هرگونه اختلال در فرآیند طبیعی تنفس، تهدیدی جدی برای حیات و تندرستی انسان است. امروزه، پژوهش‌های علمی نیز این دیدگاه را تایید می‌کنند و نشان می‌دهند که آلاینده‌های موجود در هوا نه تنها تشدیدکننده بیماری‌های تنفسی و قلبی-عروقی هستند، بلکه می‌توانند زمینه‌ساز بروز عوارض جدی‌تری مانند انواع سرطان، ناباروری، سقط جنین و حتی آپاندیسیت شوند. عوارض شایعی نظیر سردرد، تاری دید و خستگی مزمن نیز از جمله پیامدهای مستقیم قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا، به‌ویژه در کلان‌شهرها، محسوب می‌شوند که کیفیت زندگی افراد را به‌شدت تحت تاثیر قرار می‌دهند.
توصیه‌های تغذیه‌ای طب ایرانی برای مقابله با آلودگی هوا
طب ایرانی با تاکید بر اهمیت تقویت قوای بدن برای مقابله با عوامل محیطی آسیب‌زا مانند آلودگی هوا، راهکارهای تغذیه‌ای مشخصی را پیشنهاد می‌دهد. این توصیه‌ها عمدتاً بر مصرف مواد غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها و ترکیبات تقویت‌کننده قلب و ریه متمرکز هستند:
محافظت از قلب و ریه‌ها: مصرف خوراکی‌های مفرح قلب مانند سیب، به، زعفران، گل محمدی و گلاب توصیه می‌شود. این مواد به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی و آرام‌بخش خود، به کاهش استرس اکسیداتیو ناشی از آلودگی کمک کرده و از عملکرد بهینه سیستم قلبی-تنفسی حمایت می‌کنند.
مصرف میوه‌های حاوی ویتامین و آنتی‌اکسیدان: لیمو، نارنگی، انار، زرشک و برگ گشنیز از جمله میوه‌ها و سبزیجاتی هستند که می‌توانند به کاهش اثرات مضر آلاینده‌ها بر بدن کمک کنند.
جلوگیری از یبوست: در شرایط آلودگی هوا، یبوست می‌تواند منجر به تشدید جذب سموم در بدن شود. از این رو، مصرف میوه‌های ملین نظیر آلو بخارا و تمبر هندی برای حفظ عملکرد طبیعی دستگاه گوارش و دفع سموم ضروری است.
نقش دمنوش‌های گیاهی در کاهش عوارض آلودگی هوا
دمنوش‌ها یکی از ابزارهای موثر و سنتی در طب ایرانی برای کمک به پاکسازی بدن و تقویت سیستم ایمنی در برابر آلودگی هوا هستند. مصرف منظم این نوشیدنی‌های گیاهی می‌تواند به کاهش التهابات و بهبود عملکرد اعضای حیاتی کمک کند:
دمنوش‌های مفرح و سم‌زدا: ترکیباتی نظیر گل سرخ، سیب، به، زعفران و سماق می‌توانند به تقویت قلب و کمک به دفع سموم از بدن کمک کنند.
دمنوش‌های ضدالتهابی: دمنوش‌هایی مانند بابونه، پونه، نعنا و آویشن، به دلیل خواص ضدالتهابی قوی، در کاهش التهاب‌های ایجاد شده توسط ذرات آلاینده در مجاری تنفسی و سایر نقاط بدن موثر هستند.
شیوه زندگی و مراقبت‌های ویژه در ایام آلودگی هوا
علاوه بر توصیه‌های تغذیه‌ای، رعایت برخی نکات در سبک زندگی می‌تواند نقش مهمی در کاهش مواجهه و آسیب‌پذیری در برابر آلودگی هوا ایفا کند:
ماندن در محیط بسته: اولین و ساده‌ترین توصیه، به حداقل رساندن حضور در فضاهای باز و آلوده است.
بهداشت فردی و محیطی: شستشوی منظم حلق، دهان و بینی با آب ولرم برای پاکسازی مجاری تنفسی از آلاینده‌ها حائز اهمیت است. همچنین، استفاده از مواد طبیعی مانند سرکه و پیاز در محیط خانه می‌تواند به تصفیه نسبی هوا کمک کند.
رژیم غذایی برای گروه‌های حساس: کودکان و افراد مبتلا به آسم باید از مصرف غذاهای سنگین، پرچرب، فست‌فود و خوراکی‌های شیرین و چرب خودداری کنند. در عوض، سوپ‌های سبزیجات سبک با گوشت پرندگان کوچک و چاشنی نارنج، گزینه مناسب‌تری است.
پرهیز از فعالیت‌های سنگین: در روزهای آلوده، از ورزش‌های سنگین در فضای باز باید پرهیز شود. انجام ورزش‌های ملایم و متعادل در محیط‌های بسته و تصفیه شده توصیه می‌گردد.
محافظت فیزیکی: استفاده از ماسک استاندارد هنگام خروج از منزل و پوشاندن سر در هوای سرد نیز از توصیه‌های مهم برای کاهش ورود آلاینده‌ها و حفظ حرارت بدن است.
گروه‌های آسیب‌پذیر در برابر آلودگی هوا:
افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای مانند مشکلات قلبی و ریوی، کودکان، مادران باردار و سالمندان، به‌دلیل ضعف سیستم ایمنی و آسیب‌پذیری بیشتر، باید از قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا به طور جدی خودداری کنند و مراقبت‌های ویژه‌ای را در نظر بگیرند.
در مجموع، طب ایرانی با ارائه نسخه‌هایی طبیعی، ساده و قابل دسترس، به عنوان یک مکمل ارزشمند در کنار اقدامات دولتی و مسئولین، می‌تواند نقش موثری در حفاظت از سلامت افراد در برابر تهدیدات ناشی از آلودگی هوا ایفا کند. رعایت این توصیه‌ها، گامی مهم در حفظ سلامت قلب و ریه‌ها و ارتقای کیفیت زندگی در شهرهای آلوده است.
مطالب مرتبط
- پژوهش‌های تازه هشدار می‌دهند: شیرین‌کننده‌های مصنوعی، عامل بیماری‌های مغزی و افزایش وزن هستند
- کاهش ید در رژیم غذایی ایرانیها زنگ خطری برای سلامت نسل آینده
- سبزیجاتی که چربی شکم را هدف میگیرند و برنامهای برای نتیجهگیری واقعی
- کاهش چشمگیر علائم افسردگی با رژیم کتوژنیک؛ واقعیت یا انتظار زودهنگام؟
دکتر حصارکی، متخصصی مجرب و دلسوز در حوزه سلامت، با تجربه و دانش گسترده خود، آماده ارائه بهترین خدمات درمانی به شماست. ایشان با رویکردی بیمارمحور و استفاده از دانش روز، همواره در تلاش برای بهبود حال بیماران و ارائه مشاوره‌های پزشکی دقیق و قابل اعتماد هستند.
Leave a Reply