آمار رسمی نشان می‌دهد حدود ۹.۵ میلیون ایرانی با درجاتی از ناتوانی حرکتی یا عملکردی در بدن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. بخشی از این جمعیت با اتکا به توان فردی و حمایت خانواده به زندگی مستقل ادامه می‌دهد، اما شمار زیادی نیازمند خدمات مستمر توانبخشی و همراهی اجتماعی هستند.
هر نهاد یا وزارتخانه‌ای بخواهد به‌تنهایی این حجم از نیاز را پوشش دهد، ناچار به راه‌اندازی ساختار اداری پیچیده و استخدام نیروی انسانی فراوان است؛ فرآیندی که نه‌تنها هزینه‌بر، بلکه زمان‌بر و کم‌انعطاف است. در مقابل، طرح «توانبخشی مبتنی بر جامعه» (CBR) با تمرکز بر پایگاه‌های بومی و محلی، گامی عملی در جهت غلبه بر این موانع برداشته است.
از دو دهه پیش، بهزیستی ایران با ایجاد شبکه‌ای از پایگاه‌های CBR کار خود را در روستاها آغاز کرد. این پایگاه‌ها، که مبتنی بر شناخت دقیق نیازهای هر منطقه‌اند، مستقیماً با مددجویان در تماس هستند و به‌جای کاغذبازی طولانی، با هم‌نشینی مداوم و ارزیابی ماهانه، خدمات توانبخشی را در محل زندگی افراد ارائه می‌دهند.
با فراگیری این مدل، اکنون CBR از روستا به حاشیه شهرها و حتی به «مدارس» و «مراکز مثبت زندگی» در دل محله‌های شهری نیز تسری یافته است. مسئولان بهزیستی وعده داده‌اند در آینده نزدیک، بخش اجتماعی از جمله اشتغال، مسکن حمایتی و مشاوره خانوادگی نیز به وظایف این پایگاه‌ها افزوده شود.
نمونه‌ای از خدمات CBR:
- نصب دنده اتوماتیک در تاکسی برای رانندگان معلول
- مناسب‌سازی حمام و سرویس بهداشتی منزل برای افراد دارای ناتوانی حرکتی
گزارش‌ها حاکی از آن است که تا پایان سال ۱۴۰۰، ۸۳۳ پایگاه CBR در روستاها فعال شده و این تعداد هم‌اکنون به بیش از هزار پایگاه در روستاها و حاشیه شهرها رسیده است. با وجود پوشش ۹۵ درصدی مناطق روستایی، تنها ۳۰ درصد از محلات شهری زیر چتر این طرح قرار دارند و برای دست‌یابی به وضعیت ایده‌آل نیاز به راه‌اندازی حدود ۲۰۰ پایگاه جدید شهری است.
با توجه به اینکه تنها ۱.۶ میلیون نفر از معلولان زیرپوشش رسمی بهزیستی هستند و ۶۸۹ هزار نفر دچار معلولیت شدیدند، توسعه برنامه CBR نه‌تنها باری از دوش مراکز بزرگ اداری برمی‌دارد، بلکه به سرعت پاسخگوی نیازهای افراد می‌شود و اعتماد خانواده‌ها را جلب می‌کند. حضور تسهیلگران محلی که خود از ساکنان روستا یا محله هستند، ارتباط بین مددجو و نهادهای دولتی را آسان‌تر ساخته و فرآیند شناسایی، ارجاع و پیگیری خدمات را روان‌تر می‌کند.
گسترش توانبخشی مبتنی بر جامعه، کلید عبور از بن‌بست کمبود امکانات و بروکراسی سنگین است؛ مدلی که ضمن صرفه‌جویی در هزینه، کیفیت زندگی افراد دارای ناتوانی را در محیط آشنای خود تضمین می‌کند.
دکتر حصارکی، متخصصی مجرب و دلسوز در حوزه سلامت، با تجربه و دانش گسترده خود، آماده ارائه بهترین خدمات درمانی به شماست. ایشان با رویکردی بیمارمحور و استفاده از دانش روز، همواره در تلاش برای بهبود حال بیماران و ارائه مشاوره‌های پزشکی دقیق و قابل اعتماد هستند.
Leave a Reply