با تشدید گرمای کم‌سابقه در کشور و استمرار شرایط اقلیمی ناپایدار، نگرانی‌ها نسبت به سلامت عمومی، به‌ویژه سلامت قلب و عروق، افزایش یافته است. به گفته دکتر رضا روان‌پارسا، متخصص قلب و عروق و فوق تخصص آنژیوپلاستی، گرمای شدید نه‌تنها یک معضل زیست‌محیطی، بلکه خطری بالفعل برای گروه‌های آسیب‌پذیر از جمله بیماران قلبی محسوب می‌شود.
پیامدهای افزایش دما برای سلامت قلبی
روان‌پارسا با اشاره به گزارش‌های اورژانس، بیان کرد: در فصل‌های گرم سال، مراجعه با علائم قلبی به مراکز درمانی افزایش چشمگیری پیدا می‌کند و درصد قابل توجهی از این موارد مربوط به افراد با سابقه بیماری قلبی است. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، با هر یک درجه افزایش دمای میانگین، آمار مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های قلبی تا ۳ درصد افزایش می‌یابد—عددی که در کشورهایی با زیرساخت تهویه ضعیف می‌تواند فراتر رود.
خطرات فیزیولوژیک گرما در بیماران قلبی
مکانیسم طبیعی بدن برای دفع حرارت از طریق گشادشدن عروق پوستی و تعریق عمل می‌کند، اما در افراد مبتلا به نارسایی قلبی، این سازوکار به‌درستی پاسخ نمی‌دهد. در این شرایط، افت فشار خون، کاهش حجم خون در گردش، افزایش بار قلب و حتی بروز آریتمی‌های خطرناک محتمل است.
گروه‌های پرخطر در برابر گرما
- بیماران با سابقه سکته یا نارسایی قلبی
- سالمندان و افراد مبتلا به دیابت یا فشار خون بالا
- مصرف‌کنندگان داروهای ادرارآور
روان‌پارسا تأکید کرد: این افراد باید تحت مراقبت ویژه قرار داشته باشند و در مصرف مایعات با پزشک خود مشورت کنند تا از اختلالات الکترولیتی و تجمع مایعات اضافی جلوگیری شود.
اقدامات پیشگیرانه و مدیریت سبک زندگی
- پرهیز از فعالیت بدنی در ساعات گرم روز (۱۰ تا ۱۶)
- انجام ورزش در ساعات خنک‌تر صبح یا بعد از غروب
- تنظیم دوز داروها در شرایط گرمای شدید تحت نظر پزشک
- استفاده از سیستم‌های تهویه مناسب؛ ترجیحاً کولر گازی در شرایط رطوبت بالا
- اجتناب از حضور طولانی‌مدت در محیط‌های گرم و بدون جریان هوا
آگاهی از علائم هشدار قلبی
نشانه‌هایی نظیر سبکی سر، درد قفسه سینه، تنگی نفس و تپش نامعمول قلب باید جدی گرفته شوند. این علائم ممکن است پیش‌درآمدی بر سکته قلبی یا اختلالات ریتم قلبی باشند و مراجعه فوری به پزشک می‌تواند از بروز اتفاقات شدیدتر جلوگیری کند.
نتیجه‌گیری: قلب، قربانی خاموش تغییرات اقلیمی
روان‌پارسا در پایان خاطرنشان کرد: گرمایش زمین دیگر یک پیش‌بینی بلندمدت نیست، بلکه تهدیدی ملموس و جاری است. مراقبت از سلامت قلبی در چنین شرایطی نیازمند نگاهی جامع است؛ ترکیبی از درمان تخصصی، تطبیق با شرایط آب‌وهوایی، تغذیه مناسب و اصلاح رفتارهای روزمره.