طی بهار امسال، واحد صدای یارا وابسته به انجمن حمایت از حقوق کودکان، با دریافت بیش از ۲۰۰ تماس، گزارشی نگران‌کننده از افزایش کودک‌آزاری‌ها منتشر کرد. مطابق داده‌ها، بیشترین موارد گزارش‌شده به شکل بی‌توجهی و غفلت بوده‌اند؛ نوعی آزار که نه با خشونت مستقیم، بلکه با محروم‌سازی کودک از نیازهای اساسی خود را نشان می‌دهد.
غفلت؛ چهره پنهان کودک‌آزاری در ایران
بر اساس آمار ارائه‌شده توسط سمیه امیدی، روانشناس و مسئول صدای یارا، ۳۸ درصد کودک‌آزاری‌ها به دلیل عدم تامین نیازهایی مانند تغذیه، مراقبت‌های پزشکی، بهداشت و آموزش رخ داده‌اند. این موارد شامل رهاشدگی، بی‌توجهی آموزشی یا بهداشتی و بی‌اعتنایی به سلامت جسمی کودک هستند. این داده‌ها ضرورت آموزش گسترده‌تر والدین و نظارت ویژه بر خانواده‌های آسیب‌پذیر را آشکار می‌سازد.
داده‌های تماس با این واحد نشان می‌دهد که بیش از ۸۰ درصد تماس‌ها توسط مادران صورت گرفته و مناطق تماس‌کننده شامل شهرهایی مانند تهران، کرمانشاه، شیراز، اصفهان، زنجان و یزد بوده‌اند.
تنوع آسیب‌ها؛ از خشونت تا مشکلات روانی و ارتباطی
سایر انواع کودک‌آزاری ثبت‌شده عبارت‌اند از:
- آزار روانی (۲۶٪): شامل تهدید، تحقیر و ترساندن مداوم
- تنبیه بدنی (۱۹٪): شامل ضرب و شتم یا محدودسازی‌های فیزیکی
- آزار جنسی (۹٪)، آزار کلامی (۵٪) و سوءاستفاده اقتصادی (۳٪)
بیشتر این موارد به ویژه در کودکان زیر ۹ سال گزارش شده‌اند. در میان کودکان ۱۰ تا ۱۳ سال، مشکلاتی مانند بلوغ زودرس، تنش با والدین، خشم، اضطراب و رفتارهای پرخطر دیده شده است. در سنین ۱۴ تا ۱۸ سال نیز موارد شدیدتری مانند فرار از خانه و اختلالات هویتی مشاهده شده‌اند.
مشکلات ارتباطی و اجتماعی؛ چالش‌های رفتاری گسترده
مشکلات ارتباطی و اجتماعی نیز سهم زیادی از تماس‌ها را تشکیل داده‌اند. این مسائل شامل انزوای اجتماعی، ناتوانی در برقراری دوستی، ترس از جمع، اضطراب اجتماعی، رفتارهای سلطه‌جو یا پرخاشگرانه، و ناسازگاری در محیط‌های آموزشی بودند.
روانشناس صدای یارا معتقد است که اغلب این اختلالات رفتاری، ریشه در سبک فرزندپروری ناسالم، محرومیت از بازی‌های گروهی و تنش‌های خانوادگی دارد. ابزارهایی چون آموزش مهارت‌های اجتماعی، بازی‌درمانی گروهی و مشاوره خانوادگی می‌توانند در کنترل و درمان این مسائل تأثیرگذار باشند.
مشکلات روانی کودکان؛ پیامدهای محیط‌های پرتنش
بیش از ۳۰ درصد تماس‌ها به مشکلات روانی نظیر ترس، اضطراب، تنهایی، افسردگی، پرخاشگری و بی‌هویتی اختصاص داشته‌اند. این وضعیت‌ها اغلب ناشی از کمبود حمایت هیجانی، خشونت خانگی یا تجربه‌های آسیب‌زا در محیط خانواده هستند. درمان‌های فردی، آموزش والدین، و کار با خانواده از جمله راهکارهای مؤثر برای کاهش اثرات این آسیب‌ها هستند.
چالش‌های بلوغ و مسائل عادتی در کودکان و نوجوانان
در تماس‌های مرتبط با بلوغ، مشکلاتی مانند سردرگمی هویتی، ارتباط با غیرهمجنس، عدم شناخت صحیح تغییرات جسمی، و بی‌اعتنایی به ارزش‌های خانوادگی و اجتماعی گزارش شده‌اند.
همچنین مشکلات عادتی کودکان مانند اختلال خواب، ناخن جویدن، دندان‌قروچه، تیک‌های عصبی و شکستگی انگشتان نیز مطرح شده‌اند؛ مواردی که بی‌توجهی به آن‌ها می‌تواند به مشکلات شدیدتر روانی و جسمی منجر شود.
جمع‌بندی: هشدار کارشناسان درباره ضرورت آموزش والدین و ارتقاء سلامت روان کودکان
نتایج گزارش صدای یارا نشان می‌دهد که کودک‌آزاری در اشکال غفلت، آسیب‌های روانی و مشکلات رفتاری و اجتماعی، نیازمند مداخله فوری است. آموزش والدین، تقویت نظارت اجتماعی، گسترش خدمات روانی‌اجتماعی و ارتقای مهارت‌های ارتباطی در کودکان، گام‌های کلیدی در کاهش این بحران محسوب می‌شوند.
با توجه به رشد نگران‌کننده این موارد، نهادهای حمایتی، آموزش‌و‌پرورش، رسانه‌ها و خانواده‌ها باید نقش فعالتری در پیشگیری، شناسایی و درمان کودک‌آزاری ایفا کنند.
دکتر حصارکی، متخصصی مجرب و دلسوز در حوزه سلامت، با تجربه و دانش گسترده خود، آماده ارائه بهترین خدمات درمانی به شماست. ایشان با رویکردی بیمارمحور و استفاده از دانش روز، همواره در تلاش برای بهبود حال بیماران و ارائه مشاوره‌های پزشکی دقیق و قابل اعتماد هستند.