بیوتین یا ویتامین B7 یکی از عناصر حیاتی برای حفظ سلامت مو، پوست و ناخن محسوب می‌شود که کمبود آن می‌تواند با عوارضی مانند ریزش مو، ضعف رشد ناخن و بروز جوش‌های پوستی همراه باشد. این ویتامین محلول در آب است و نقش کلیدی در متابولیسم مواد مغذی دارد؛ به همین دلیل توجه به میزان مصرف آن برای حفظ ظاهر و سلامت عمومی بدن اهمیت زیادی دارد.
تأثیر بیوتین بر سلامت مو و پوست
کمبود بیوتین در بدن با علائمی همچون نازک شدن تارهای مو، ریزش شدید، جوش‌های قرمز اطراف بینی، دهان و چشم و کاهش کیفیت پوست همراه است. این کمبود اگر درمان نشود، می‌تواند سلامت عمومی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. از این رو، مکمل‌های بیوتین اغلب در درمان‌های کلینیکی ریزش مو و شکنندگی ناخن‌ها به‌کار می‌روند.
منابع غذایی سرشار از بیوتین
بیوتین به طور طبیعی در برخی مواد غذایی وجود دارد:
- تخم‌مرغ
- شیر و لبنیات
- موز
- آجیل و دانه‌ها
- جگر و گوشت قرمز
- آووکادو
اگرچه این منابع می‌توانند بخشی از نیاز روزانه را تأمین کنند، اما در برخی شرایط نیاز به مصرف مکمل دارویی نیز وجود دارد.
نحوه و زمان مصرف مکمل‌های بیوتین
- توصیه می‌شود قرص بیوتین با معده خالی یک ساعت قبل از غذا یا دو ساعت پس از آن، همراه با یک لیوان آب مصرف شود.
- در صورت بروز ناراحتی معده، می‌توان مکمل را همراه غذا میل کرد.
- مصرف رایج برای بزرگسالان روزانه یک عدد قرص با دوز ۳۰ میکروگرم است.
- در دوران بارداری و شیردهی نیز این میزان ثابت است اما مصرف باید با نظر پزشک انجام شود.
تزریق آمپول بیوتین و بپانتین
در برخی موارد پزشکی، ترکیب آمپول بیوتین و بپانتین به صورت تزریق عضلانی انجام می‌شود. این روش درمانی برای تقویت مو و پوست سر مؤثر بوده و معمولاً دو بار در هفته در عضله دلتوئید تزریق می‌شود. برای نتایج پایدار، پس از دوره اولیه، تزریق ماهانه پیشنهاد می‌شود.
عوارض احتمالی مصرف بیوتین
اگرچه بیوتین معمولاً ایمن تلقی می‌شود، اما در برخی افراد ممکن است با عوارضی همراه باشد:
- اختلالات گوارشی (یبوست، اسهال، درد معده)
- واکنش‌های آلرژیک مانند خارش، تورم صورت و زبان
- سرگیجه، خواب‌آلودگی یا بی‌خوابی
- تداخل با برخی داروهای ضد صرع یا درمان‌های هورمونی
در صورت مشاهده هرگونه علامت غیرعادی، مصرف باید متوقف و با پزشک مشورت شود.
احتیاط در مصرف بیوتین در بارداری و شیردهی
بیوتین نقش مهمی در رشد جنین دارد و در بسیاری از مکمل‌های بارداری وجود دارد. با این حال، مصرف بی‌رویه آن به‌ویژه با دوز بالا ممکن است مضر باشد. در دوران شیردهی نیز مصرف آن ایمن تلقی شده، اما توصیه می‌شود با تجویز متخصص انجام شود.