وزارت بهداشت ایران گام‌های بلندی برای بهبود مدیریت بیماری‌های غیرواگیر برداشته است. این وزارتخانه قصد دارد با ثبت و غربالگری دقیق اطلاعات ۱۰ بیماری مهم و بهره‌گیری از فناوری هوش مصنوعی، به سیاست‌گذاران در اتخاذ تصمیمات مؤثر و کنترل بهتر این بیماری‌ها یاری رساند. این رویکرد نوین، نویدبخش تحولی اساسی در نظام سلامت کشور است.
پایش دقیق بیماری‌ها برای تصمیم‌گیری‌های کلان
مدیرکل مرکز مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت توضیح داده که طرح ثبت اطلاعات ۱۲ تا ۱۳ پروژه در حوزه بیماری‌های غیرواگیر را شامل می‌شود. در فاز نخست، ثبت اطلاعات ۱۰ بیماری نظیر دیابت، فشار خون، بیماری‌های مزمن تنفسی، انواع سرطان (پستان، دهانه رحم، روده بزرگ) و چربی خون بالا در دستور کار قرار گرفته است. این اطلاعات حیاتی از منابع گوناگون مانند شبکه‌های بهداشتی و درمانی، سازمان‌های بیمه‌گر و بخش خصوصی جمع‌آوری خواهد شد. هدف اصلی، یکپارچه‌سازی کامل منابع آماری نیست، بلکه تبادل اطلاعات و ایجاد داشبوردهای جامع برای دسترسی به آمار به‌روز و دقیق‌تر بیماری‌هاست. وجود یک سیستم ثبت اطلاعات جامع، امکان شناسایی به موقع بیماران و ارائه خدمات درمانی و توانبخشی مناسب را فراهم می‌آورد. با انجام تست‌های غربالگری نیز می‌توان خدمات تسکینی، درمانی و توانبخشی لازم را در اختیار افراد مبتلا قرار داد.
نقش حیاتی بخش خصوصی در جمع‌آوری اطلاعات
تقریباً ۸۵ درصد از مراجعات سرپایی بیماران به بخش خصوصی صورت می‌گیرد. به همین دلیل، همکاری بخش خصوصی در ثبت دقیق اطلاعات بیماری‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. وزارت بهداشت در تلاش است تا با تقویت ارتباط با بخش خصوصی و تشویق آنها به رعایت پروتکل‌های ثبت آمار، از ظرفیت‌های این بخش به نحو احسن استفاده کند. در صورت همکاری بخش خصوصی و ارائه اطلاعات مربوط به بیماری‌ها، وزارت بهداشت می‌تواند با خرید خدمات از آنها، به پیشبرد سیاست‌های خود کمک شایانی کند.
هوش مصنوعی، ابزاری قدرتمند در تشخیص و پیشگیری
یکی از نقاط قوت این طرح، استفاده از ظرفیت‌های هوش مصنوعی است. وزارت بهداشت با همکاری متخصصان هوش مصنوعی دانشگاه صنعتی شریف، قصد دارد از سکوی ملی هوش مصنوعی در حوزه‌های مختلف سلامت بهره‌برداری کند. هوش مصنوعی می‌تواند به عنوان یک ابزار کمک‌تشخیصی قوی عمل کرده و در شناسایی بیماران و برنامه‌های پیشگیرانه نقش بسزایی ایفا کند. زیرساخت‌های لازم برای به‌کارگیری این فناوری در کشور مهیاست.
پایش و ارزشیابی مستمر برای بهبود عملکرد
پایش و ارزشیابی خدمات، یکی دیگر از محورهای اصلی برنامه‌های وزارت بهداشت است. این فرآیند به وزارتخانه کمک می‌کند تا میزان انطباق فعالیت‌های عملیاتی با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته را بسنجد و در صورت لزوم، سیاست‌ها و برنامه‌ها را مورد بازنگری قرار دهد. این پایش‌ها می‌تواند شامل ارزیابی دانش سلامت عمومی جامعه و همچنین بررسی وضعیت بیماری‌ها در سطح جامعه باشد.
همراهی سازمان‌های مردم‌نهاد
سازمان‌های مردم‌نهاد فعال در حوزه سلامت، بازوهای قدرتمندی برای وزارت بهداشت به شمار می‌روند. وزارت بهداشت در نظر دارد با ساماندهی و همراه کردن این سازمان‌ها، از ظرفیت عظیم آنها در راستای اهداف سلامت عمومی کشور بهره‌برداری کند و آنها را ملزم به رعایت ضوابط کند تا هم‌افزایی حداکثری حاصل شود.
این اقدامات جامع و هوشمندانه، نشان‌دهنده عزم جدی وزارت بهداشت برای ارتقای سلامت جامعه و مدیریت مؤثرتر بیماری‌ها در ایران است. آیا فکر می‌کنید بهره‌گیری از هوش مصنوعی می‌تواند به طور چشمگیری در کاهش بار بیماری‌های غیرواگیر در کشور مؤثر باشد؟