ضرورت تربیت پزشک جامع نگر “هاسپیتالیست” در نظام سلامت ایران

رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران در سی و پنجمین کنگره سالانه این جامعه، با تاکید بر اهمیت رویکرد جامع در طب داخلی، خواستار ایجاد دوره‌های تخصصی “هاسپیتالیسم” در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور شد. دکتر ایرج خسرونیا با اشاره به تحولات نظام‌های سلامت پیشرفته، بر ضرورت تربیت متخصصانی تاکید کرد که قادر به مدیریت یکپارچه بیماران بستری در بخش‌های مختلف داخلی باشند.

دکتر خسرونیا در این کنگره که به همت هیئت مدیره و کمیته‌های علمی این جامعه پس از شش ماه تلاش برگزار شد، ضمن قدردانی از دستاوردهای علمی ارائه شده، به مفهوم “هاسپیتالیسم” پرداخت و اظهار داشت: «در سال‌های اخیر، شاهد انتشار مقالات علمی متعددی در زمینه آموزش پزشک هاسپیتالیست بوده‌ایم. پس از گذشت چند دهه، این درک حاصل شده است که تقسیم تخصص داخلی به زیرشاخه‌های متعدد، رویکردی بهینه نبوده و تربیت متخصص داخلی با دیدگاه جامع که توانایی مدیریت تمام بخش‌های داخلی از جمله CCU، ICU، دیالیز، آندوسکوپی و غیره را داشته باشد، امری ضروری است؛ درست همانند ساختار طب داخلی در ایران حدود ۶۰ سال پیش.»

وی با اشاره به سابقه طرح این ایده افزود: «حدود ۳۰ سال است که ما در سخنرانی‌ها و مقالات مختلف این پیشنهاد را مطرح کرده‌ایم، اما متاسفانه آنچنان که باید مورد توجه قرار نگرفته است. ایجاد رشته هاسپیتالیست نه تنها می‌تواند به دولت‌ها در مدیریت بهینه منابع و کاهش هزینه‌های درمان کمک کند، بلکه از سرگردانی بیماران در بین تخصص‌های مختلف نیز جلوگیری خواهد کرد. ضمن اینکه، این رویکرد می‌تواند از هجوم بی‌رویه متخصصان داخلی به سمت فوق تخصص‌ها کاسته و تمرکز بر ارائه خدمات جامع در سطح تخصصی داخلی را تقویت نماید. امیدواریم دانشگاه‌های مادر در کشور هر چه سریع‌تر به فکر تاسیس بخش‌های تربیت متخصص دارای رویکرد “هاسپیتالیسم” باشند و اساتید دلسوز و با تجربه را مسئولیت این بخش‌ها قرار دهند.»

در بخش دیگری از سخنان خود، دکتر خسرونیا به موضوع تعرفه‌های پزشکی پرداخت و گفت: «هر ساله در اسفندماه، بحث تعرفه‌های پزشکی مطرح می‌شود. پزشکان که به سیستم فعلی عادت کرده‌اند و تصوری فراتر از آن ندارند، با مبالغی اندک نسبت به گذشته توافق می‌کنند و زندگی به روال خود ادامه می‌یابد، هرچند که شاید چاره‌ای جز این نیز نباشد. اما باید توجه داشت که این صرفاً بحثی پیرامون معیشت پزشکان است و نه تعرفه به معنای واقعی کلمه که باید سنگ بنای کیفیت سلامت باشد.»

وی افزود: «تعرفه‌های پزشکی در فضایی غیرواقعی و به شدت متفاوت با واقعیات اقتصادی و آنچه در سایر نقاط جهان جریان دارد، به کاهش هرچه بیشتر کیفیت درمان منجر می‌شود و خود نشانه‌ای از پایین بودن کیفیت خدمات درمانی است.» دکتر خسرونیا تاکید کرد که تعرفه‌های واقعی باید مبتنی بر ارزش واقعی خدمات پزشکی و هزینه‌های ارائه آن تعیین شوند تا امکان ارائه خدمات با کیفیت مطلوب فراهم گردد.

رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی در ادامه به اهمیت توجه به مسئله سالمندی در نظام سلامت و جامعه اشاره کرد و گفت: «در کنگره امسال، یکی از محورهای اصلی بحث، موضوع سالمندان خواهد بود. سالمندی که متاسفانه در جامعه امروزی آنچنان که باید مورد توجه قرار نمی‌گیرد. در سال‌های اخیر، شاهد یکی از دستاوردهای جوامع مدرن، یعنی افزایش امید به زندگی و طولانی شدن سال‌های عمر تا حدود ۷۰ سال بوده‌ایم و اکنون نیز شاهد افزایش جمعیت افراد بالای ۸۰ سال هستیم. خوشحالی از افزایش امید به زندگی زمانی معنا پیدا می‌کند که دولت‌ها برنامه‌ای جامع و مدون برای سالمندان داشته باشند. سالمندانی که سال‌ها زحمت کشیده‌اند، فرزندانی تربیت کرده و در عرصه‌های مختلف مدیریتی نقش ایفا کرده‌اند، نباید در دوران سالمندی به حال خود رها شوند.»

دکتر خسرونیا با مقایسه وضعیت سالمندان در ایران و کشورهای پیشرفته افزود: «در کشورهای توسعه‌یافته، افراد سالمند در رفاه کامل به سر می‌برند، به موقع به مسافرت می‌روند و از امکانات باشگاه‌های مخصوص سالمندان بهره‌مند می‌شوند. اگر سالمندی تنها زندگی کند، افراد جوان به صورت رایگان از آن‌ها پرستاری می‌کنند. در هر مکان عمومی، به آن‌ها به عنوان افراد با تجربه و ارزشمند نگاه می‌کنند و در وسایل حمل و نقل عمومی از احترام ویژه‌ای برخوردارند. درمان، ویزیت و خدمات پرستاری برای آن‌ها راحت و رایگان است. صرفاً گذاشتن روز سالمند یا برگزاری جلسات بدون تخصیص بودجه و برنامه‌ریزی عملی، فایده چندانی نخواهد داشت. طبق آمارهای منتشر شده در ۱۰ سال گذشته، تعداد افراد مسن از ۵ درصد به ۱۰ درصد رسیده است و انتظار می‌رود در سال ۱۴۳۰ به ۳۰ درصد برسد و اگر فکری و برنامه‌ریزی دقیقی صورت نگیرد، با بحران سالمندی روبرو خواهیم شد.» وی بر ضرورت تدوین برنامه‌های جامع برای تامین رفاه، سلامت و منزلت سالمندان در جامعه تاکید کرد.

در بخش پایانی سخنان خود، دکتر خسرونیا به یکی دیگر از مشکلات مهم جامعه پزشکی، یعنی پدیده ناگوار خودکشی در بین برخی پزشکان جوان پرداخت و گفت: «چند سالی است که اینجانب موضوع مرگ خودخواسته را مطرح می‌کنم. از مشکلات سرمایه‌های آینده جامعه پزشکی صحبت می‌شود، اما متاسفانه آنچنان که باید مورد توجه قرار نمی‌گیرد. بخش‌های آموزشی در برخی دانشگاه‌ها وضعیت مناسبی ندارند و متاسفانه شاهد رفتارهای نامناسب با دستیاران تخصصی (رزیدنت‌ها) هستیم؛ به طور رسمی به آن‌ها پرخاش می‌شود، مورد توهین قرار می‌گیرند و حتی به چشم رقیب به آن‌ها نگاه می‌کنند. این وضعیت در بخش‌های جراحی به وضوح دیده می‌شود و در بخش‌های داخلی نیز دستیاران به نوعی دیگر تحت فشار قرار دارند.»

وی افزود: «طبق کوریکولوم آموزشی رشته داخلی، هر رزیدنت در سه ماه پایانی سال آخر تحصیل خود می‌تواند در بخش تخصصی مورد علاقه‌اش بگذراند و گواهی آن را دریافت کند، اما متاسفانه گاهی از ورود آن‌ها به بخش تخصصی مورد نظر جلوگیری می‌شود؛ این مشکل در بخش آندوسکوپی بیشتر قابل لمس است. رزیدنت نمی‌داند چگونه با این اساتید جوان رفتار کند و مجبور می‌شود این ناراحتی‌ها را در دل خود نگه دارد و به صورت‌های مختلف بروز دهد. از طرفی دیگر، کشیک‌های طولانی با حقوق کم نیز آن‌ها را کلافه می‌کند. پیشنهاد می‌شود در هر بیمارستان، یکی از اساتید دلسوز و با تجربه به عنوان مشاور تعیین شود تا رابط بین رزیدنت‌ها و مسئولین بیمارستان باشد و در رفع مشکلات آن‌ها گام بردارد. مسئولین دانشگاه نیز باید به جای بهره‌گیری از رزیدنت‌ها در امر درمان به عنوان نیروی کار ارزان، به فکر آموزش بهتر و ارتقاء کیفیت آموزشی آن‌ها باشند.» دکتر خسرونیا تاکید کرد که توجه به سلامت روان و شرایط کاری دستیاران تخصصی، سرمایه‌گذاری برای آینده نظام سلامت کشور است و باید به طور جدی مورد توجه قرار گیرد.

مجله پزشکی حصارکی

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پیمایش به بالا