تحقیقات پزشکی نشان می‌دهد که مصرف بیش از حد ویتامین B۶ (پیریدوکسین) به‌ویژه به‌صورت مکمل‌های غیراصولی و در دوزهای بالا، ممکن است منجر به بروز عوارض عصبی از جمله نوروپاتی محیطی شود؛ اختلالی که با علائمی چون گزگز، بی‌حسی اندام‌ها و اختلال در تعادل همراه است.
خطرات تجمع پیریدوکسین در بدن
ویتامین B۶ نقشی اساسی در عملکرد مغز، ساخت انتقال‌دهنده‌های عصبی، تنظیم متابولیسم پروتئین‌ها و تولید گلبول‌های قرمز دارد. با این حال، زیاده‌روی در مصرف آن می‌تواند به تجمع پیریدوکسین در بدن منجر شود که سلول‌های عصبی خارج از سد خونی–مغزی، از جمله گانگلیون‌های ریشه پشتی نخاعی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و آسیب‌های عصبی را به دنبال دارد.
علائم رایج مسمومیت با ویتامین B۶
- گزگز و بی‌حسی در دست‌ها و پاها
- ضعف عضلانی و کاهش قدرت اندام‌ها
- اختلال در راه رفتن و حفظ تعادل
- حساسیت بیش از حد به محرک‌های محیطی
- در موارد شدید، بروز فلج جزئی یا ناتوانی در حرکت
دوزهای مجاز و استانداردهای بین‌المللی
مطالعات نشان داده‌اند که مصرف روزانه بیش از ۵۰ میلی‌گرم از ویتامین B۶، در بلندمدت می‌تواند مخاطره‌آمیز باشد. کشورهایی مانند استرالیا و اعضای اتحادیه اروپا، حد ایمن مصرف روزانه را به ۱۰ تا ۲۵ میلی‌گرم محدود کرده‌اند. با این حال، شواهدی وجود دارد که حتی دوزهای کمتر از ۱۰۰ میلی‌گرم نیز در برخی افراد آسیب عصبی ایجاد کرده‌اند.
مراحل تشخیص و درمان
تشخیص مسمومیت با ویتامین B۶ معمولاً از طریق آزمایش خون برای تعیین سطح پیریدوکسین و تست‌های هدایت عصبی انجام می‌شود. نخستین گام درمان، قطع فوری مصرف مکمل‌هاست. بسته به میزان آسیب، روند بهبودی ممکن است از چند هفته تا چند ماه به طول انجامد؛ هرچند در برخی موارد، آسیب‌ها دائمی باقی می‌مانند.
توصیه‌های ایمنی برای مصرف مکمل B۶
با وجود اهمیت ویتامین B۶ در سلامت عمومی، تأکید متخصصان این است که تنها در صورت اثبات کمبود و تحت نظر پزشک، مصرف مکمل‌ها انجام شود. استفاده هم‌زمان از چند مکمل حاوی این ویتامین به‌هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود و باید با احتیاط کامل صورت گیرد.