پیوند مدفوع، روشی درمانی که زمانی غریب به نظر میرسید، اکنون به یکی از امیدبخشترین راهکارها برای مبارزه با عفونتهای مقاوم تبدیل شده است. این شیوه درمانی نوین که در حال حاضر در معدود کشورهای پیشرفته جهان انجام میشود، نویدبخش آیندهای روشن برای بیمارانی است که به درمانهای رایج پاسخ نمیدهند. جمهوری اسلامی ایران نیز در سالهای اخیر در جمع کشورهای پیشرو در این حوزه قرار گرفته و توانسته است جان بیماران بسیاری را که به درمانهای آنتیبیوتیکی مقاوم شده بودند، نجات دهد. این موفقیتها، ایران را در نقش یک پیشگام منطقهای در بهکارگیری این تکنیک درمانی پیشرفته معرفی میکند.
پیوند مدفوع: چیستی و اهمیت این روش درمانی نوین
این روش درمانی نوین بر پایه بازگرداندن تعادل میکروبی دستگاه گوارش استوار است؛ تعادلی که برای سلامت انسان حیاتی است. دکتر عباس یادگار، متخصص باکتریشناسی پزشکی و عضو هیأت علمی پژوهشگاه گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، ابعاد مختلف این روش پیشگامانه را تشریح میکند. به گفته او، انسان از بدو تولد میزبان میلیونها میکروب مفید در دستگاه گوارش و سایر اندامهاست. این میکروبها که مجموعاً "میکروبیوم" نامیده میشوند، نقشی بیبدیل در فرآیندهایی نظیر هضم غذا، تولید ویتامینها، تقویت سیستم ایمنی و تنظیم متابولیسم بدن ایفا میکنند. اختلال در این اکوسیستم پیچیده میتواند زمینه ساز بروز بیماریهای مختلفی از جمله عفونتها، دیابت، سندرم روده تحریکپذیر، بیماریهای التهابی روده و حتی برخی سرطانها باشد.
پیوند مدفوع چگونه تعادل میکروبی بدن را بازمیگرداند؟
در شرایطی که تعادل میکروبی بدن به دلیل عواملی مانند مصرف بیرویه آنتیبیوتیکها یا بیماریهای زمینهای به هم میریزد، باکتریهای مضر فرصت رشد پیدا میکنند. پیوند مدفوع با انتقال میکروبیوم سالم از یک فرد اهداکننده به دستگاه گوارش بیمار، این تعادل از دست رفته را بازمیگرداند. فرآیند پیوند شامل جمعآوری نمونه مدفوع از اهداکنندهای سالم، طی مراحل دقیق آزمایشگاهی و تبدیل آن به یک سوسپانسیون آماده است. این سوسپانسیون سپس از طریق روشهایی مانند کولونوسکوپی یا آندوسکوپی به روده بزرگ بیمار وارد میشود تا کلونیهای میکروبی سالم در روده بیمار شروع به فعالیت کنند و با باکتریهای مضر رقابت کرده و آنها را مهار نمایند.
کدام بیماران از پیوند مدفوع بهرهمند میشوند؟
در حال حاضر، کاربرد اصلی پیوند مدفوع به درمان عفونتهای مقاوم به درمان ناشی از باکتری کلستریدیوئید دیفیسیل (RCDI) محدود میشود. این باکتری بیهوازی، بهویژه در محیطهای بیمارستانی شایع است و عامل اسهالهای شدید و مکرر میشود که کیفیت زندگی بیماران را به شدت تحت تأثیر قرار میدهد و حتی میتواند کشنده باشد. پژوهشها نشان میدهد که شیوع این عفونت در کشور طی یک دوره ۱۴ ساله حدود ۱۶ درصد بوده و بسیاری از بیماران به درمانهای آنتیبیوتیکی رایج پاسخ نمیدهند. در چنین مواردی، پیوند مدفوع به عنوان راهکاری مؤثر عمل کرده و با معرفی میکروبیوم سالم، جلوی رشد و تولید سم این باکتری را میگیرد. کاندیدای اصلی دریافت پیوند مدفوع، بیمارانی با مشخصات زیر هستند:
بیمارانی که به بیش از دو دوره درمان آنتیبیوتیکی برای عفونت کلستریدیوئید دیفیسیل مقاوم پاسخ ندادهاند.
افرادی که دچار عود مکرر این عفونت شدهاند و با خطرات جدی سلامت مواجه هستند.
اگرچه پژوهشها درباره اثربخشی پیوند مدفوع در درمان سایر بیماریهای گوارشی نظیر سندرم روده تحریکپذیر (IBS) و بیماریهای التهابی روده (IBD) ادامه دارد، اما در حال حاضر تنها کاربرد تأییدشده آن برای RCDI است.
جایگاه ایران در پیشگامی پیوند مدفوع و چشمانداز آینده
ایران با راهاندازی مراکز تخصصی و انجام موفقیتآمیز پیوند مدفوع، توانسته است خود را در جایگاه کشورهای پیشرو در این عرصه پزشکی نوین قرار دهد. چندین بیمار با مقاومت بالای آنتیبیوتیکی و ریسک ابتلا به بیماریهای خطرناک، پس از دریافت پیوند مدفوع، بهبودی کامل را تجربه کردهاند و تاکنون هیچ عارضه جدی یا عفونت جدیدی گزارش نشده است. فرآیند انتخاب و غربالگری دقیق اهداکنندگان، ضامن ایمنی و اثربخشی این روش است. با توجه به نتایج درخشان بهدستآمده، انتظار میرود که در آینده دامنه کاربرد پیوند مدفوع گسترش یابد و بتواند راهگشای درمان بسیاری از اختلالات مرتبط با میکروبیوم انسانی باشد، و امیدهای تازهای را برای بهبود کیفیت زندگی بیماران در سراسر جهان و به ویژه در ایران ایجاد کند.
مطالب مرتبط
- خشونت دیجیتال علیه زنان به اوج رسیده است؛ سازمان ملل متحد هشدار میدهد ۳۸ درصد زنان قربانی شدهاند
- تعرفههای بالای کاردرمانی و ناتوانی بیمهها، روند توانبخشی در کشور را به چالش میکشد
- پژوهشهای جدید تاثیر چشمگیر ژل رویال بر بهبود باروری مردان را آشکار ساخت
- ایستادن طولانی و نشستن نادرست عامل اصلی آرتروز و دیسک کمر شناخته شد
دکتر حصارکی، متخصصی مجرب و دلسوز در حوزه سلامت، با تجربه و دانش گسترده خود، آماده ارائه بهترین خدمات درمانی به شماست. ایشان با رویکردی بیمارمحور و استفاده از دانش روز، همواره در تلاش برای بهبود حال بیماران و ارائه مشاورههای پزشکی دقیق و قابل اعتماد هستند.
Leave a Reply