تیمی از پژوهشگران بین‌المللی راه‌حلی نوآورانه برای مقابله با بیماری مالاریا یافته‌اند؛ راهکاری که با اصلاح ژنتیکی تنها یک ژن در بدن پشه‌ها، توانایی آن‌ها در انتقال انگل مالاریا را از بین می‌برد. این دستاورد تازه می‌تواند نقطه‌عطفی در تلاش‌های جهانی برای کنترل یکی از مرگبارترین بیماری‌های واگیر باشد.
استفاده از فناوری کریسپر برای تغییر سرنوشت مالاریا
در دهه‌های اخیر، ابزار ویرایش ژن کریسپر (CRISPR-Cas9) توانسته جایگاه مهمی در پزشکی و زیست‌فناوری به‌دست آورد. حال، دانشمندان از دانشگاه‌های جانز هاپکینز، سن‌دیگو و برکلی توانسته‌اند با استفاده از این فناوری، یک اسیدآمینه خاص در بدن پشه را تغییر دهند تا از انتقال انگل جلوگیری شود.
در بدن پشه‌ها، آلل موسوم به L224 به انگل‌های مالاریا کمک می‌کند تا به غدد بزاقی راه یابند و در اثر نیش، آن‌ها را به انسان منتقل کنند. محققان این آلل را با نسخه‌ای جدید به‌نام Q224 جایگزین کرده‌اند؛ نسخه‌ای که موجب جلوگیری کامل از انتقال انگل‌های مالاریا می‌شود.
پیامدهای چشمگیر تغییر ژنتیکی در پشه‌ها
پشه‌های اصلاح‌شده قادرند همچنان نیش بزنند و انگل را از خون فرد مبتلا جذب کنند، اما دیگر امکان انتقال آن به فردی دیگر را ندارند. مهم‌تر از همه، این تغییر ژنتیکی هیچ اثر منفی‌ای بر سلامت یا توانایی تولید مثل پشه‌ها ندارد؛ بنابراین، این ژن مقاوم می‌تواند بدون مانع در جمعیت آن‌ها گسترش یابد.
جورج دیموپولوس، استاد دانشگاه جانز هاپکینز، در توضیح اهمیت این فناوری می‌گوید: «ما تنها با یک تغییر جزئی، موفق شدیم پشه‌ها را به یک خط دفاعی قدرتمند علیه مالاریا تبدیل کنیم. این دستاورد قابلیت سازگاری با گونه‌ها و جمعیت‌های مختلف پشه را دارد و می‌تواند پایه‌گذار رویکردی پایدار برای کنترل بیماری باشد.»
گامی بزرگ برای پیشگیری جهانی از مالاریا
سالانه بیش از ۲۶۰ میلیون نفر در جهان به مالاریا مبتلا می‌شوند و نزدیک به ۶۰۰ هزار نفر بر اثر آن جان خود را از دست می‌دهند. مقاومت پشه‌ها و انگل‌ها در برابر داروها و سموم موجب شده مقابله با بیماری دشوارتر شود. اما اکنون، با مهندسی ژنتیکی پشه‌ها، امید تازه‌ای برای کنترل مؤثر و بلندمدت مالاریا پدید آمده است.
به‌کارگیری ابزارهای زیستی طبیعت برای تبدیل دشمن به متحد، شاید نقطه عطف آینده‌ی پزشکی پیشگیرانه باشد.