در نشست تخصصی گروه علوم بهداشتی و تغذیه فرهنگستان علوم پزشکی، موضوع حساس واردات و ایمنی محصولات تراریخته با حضور جمعی از متخصصان حوزه‌های ژنتیک، تغذیه، کشاورزی و صنایع غذایی مورد بررسی قرار گرفت. این جلسه با هدف ارزیابی مخاطرات احتمالی، بررسی وضعیت قانونی و ارائه راهکارهای علمی برای مدیریت بهتر این حوزه برگزار شد.
سهم بالای محصولات تراریخته در واردات غذایی کشور
در این نشست، دکتر موسوی از پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست‌فناوری با اشاره به آمار واردات محصولات تراریخته، اعلام کرد که بیش از ۹۰ درصد روغن‌های خوراکی، ۳۰ درصد برنج و بخش قابل‌توجهی از سویا و غلات وارداتی کشور، تراریخته هستند. وی نسبت به پیامدهای زیست‌محیطی این محصولات هشدار داد و بر ضرورت مدیریت هوشمند و نظارت دقیق بر فرآیند صدور مجوز و برچسب‌گذاری محصولات تأکید کرد.
موسوی همچنین به استفاده از DNA برای افزایش مقاومت گیاهان در برابر آفات اشاره کرد و گفت: فعال‌سازی ژن‌های غیرهدف—even اگر مفید باشند—می‌تواند به کاهش تنوع زیستی و بروز آلرژی یا مسمومیت منجر شود.
بررسی اثرات DNA تراریخته بر سلامت انسان
در ادامه، دکتر ملبوبی درباره ماندگاری DNA تراریخته در بدن انسان توضیح داد: این نوع DNA پس از ورود به جریان خون، حدود ۱۶ دقیقه دوام دارد و سپس تجزیه می‌شود. با این حال، در برخی موارد، آثار آن در بند ناف مشاهده شده است. وی افزود: میزان DNA موجود در فرآورده‌های حیوانی حدود ۱۰ تا ۲۰ گرم و در محصولات گیاهی حدود ۰.۶ گرم است. اگرچه تاکنون تأثیر مستقیم این DNA بر ژنوم انسانی اثبات نشده، اما احتمال انتقال آن به باکتری‌های روده‌ای همچنان مطرح است.
موضع وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو درباره ایمنی تراریخته‌ها
دکتر اسماعیل‌زاده، مدیر دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، از فعالیت کمیته‌ای تخصصی برای ارزیابی ایمنی محصولات تراریخته خبر داد و گفت: تاکنون هیچ شواهد علمی مبنی بر ارتباط این محصولات با بروز بیماری‌های خاص در گزارش‌های رسمی مشاهده نشده است.
در همین راستا، دکتر پوراحمد از سازمان غذا و دارو با اشاره به چالش‌های اقلیمی و نیاز به کاهش مصرف آفت‌کش‌ها، استفاده از محصولات تراریخته را یک راهکار ضروری دانست. با این حال، وی بر لزوم شناسنامه‌دار شدن مزارع و اجرای سیاست‌های کنترل‌شده تأکید کرد.
توان داخلی در تولید تراریخته‌ها و موانع قانونی
دکتر رهنما از وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرد که ایران از سال ۱۳۸۵ موفق به تولید سیب‌زمینی تراریخته با رعایت پروتکل‌های بین‌المللی شده است. با وجود این توانمندی، تولید داخلی محصولات تراریخته طبق قوانین فعلی ممنوع است، در حالی که سالانه حدود ۷ میلیارد تومان واردات این محصولات انجام می‌شود. وی همچنین به کشت غیررسمی برخی محصولات مانند گوجه‌سیاه اشاره کرد که بدون نظارت رسمی در حال گسترش هستند.
پیشنهادهای راهبردی برای اصلاح قانون تراریخته‌ها
در پایان نشست، چند اقدام مهم به تصویب رسید:
- تدوین سند حمایت‌طلبی با مشارکت متخصصان برای ارائه به شورای آینده‌نگاری و معاونت علمی فرهنگستان علوم پزشکی
- تهیه پیش‌نویس لایحه اصلاح قانون تراریخته‌ها با هدف ممنوعیت واردات و صدور مجوز مرحله‌ای برای تولید داخلی بر اساس ژنوم بومی
- ارائه مستندات علمی درباره ایمنی زیستی محصولات تراریخته توسط وزارت جهاد کشاورزی برای بررسی در کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی
با توجه به سهم بالای محصولات تراریخته در سبد غذایی کشور و دغدغه‌های علمی و اجتماعی پیرامون ایمنی آن‌ها، تدوین سیاست‌های دقیق و مبتنی بر شواهد علمی برای مدیریت این حوزه، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر در مسیر تأمین سلامت عمومی و حفظ تنوع زیستی است.
دکتر حصارکی، متخصصی مجرب و دلسوز در حوزه سلامت، با تجربه و دانش گسترده خود، آماده ارائه بهترین خدمات درمانی به شماست. ایشان با رویکردی بیمارمحور و استفاده از دانش روز، همواره در تلاش برای بهبود حال بیماران و ارائه مشاوره‌های پزشکی دقیق و قابل اعتماد هستند.