آزمایش دیابت بارداری یکی از مراحل حیاتی مراقبت‌های دوران بارداری است که به‌منظور شناسایی اختلال در تحمل گلوکز و پیشگیری از عوارض احتمالی برای مادر و جنین انجام می‌شود. این آزمایش اغلب بین هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری توسط پزشک متخصص زنان درخواست می‌شود تا شرایط کنترل قند خون بررسی گردد.
🔹 چرا آزمایش دیابت بارداری اهمیت دارد؟
دیابت بارداری در بسیاری موارد بدون علامت ظاهر می‌شود و تنها از طریق سنجش میزان قند خون قابل شناسایی است. اگر این بیماری بدون کنترل باقی بماند، می‌تواند زمینه‌ساز مشکلاتی همچون زایمان زودرس، وزن بالا در نوزاد، یا عوارض هنگام زایمان شود. علاوه بر آن، تشخیص زودهنگام دیابت بارداری نقش مهمی در کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ پس از بارداری دارد.
🔹 زمان مناسب انجام آزمایش
بهترین زمان برای انجام تست دیابت بارداری بین هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری است؛ اگرچه در موارد خاصی مانند سابقه خانوادگی دیابت یا اضافه وزن، ممکن است پزشک این آزمایش را زودتر و حتی در سه‌ماهه اول توصیه کند.
🔹 روش‌های انجام آزمایش
آزمایش دیابت بارداری به دو روش رایج انجام می‌شود:
- تک‌مرحله‌ای: با مصرف مقدار مشخصی محلول گلوکز و نمونه‌گیری در یک زمان
- سه‌مرحله‌ای: شامل تست اولیه با ۵۰ گرم گلوکز و در صورت نتیجه مشکوک، ادامه با مصرف ۱۰۰ گرم گلوکز و نمونه‌گیری در سه مرحله (۱، ۲ و ۳ ساعت پس از مصرف)
جدول زیر مراحل روش سه‌مرحله‌ای را نشان می‌دهد:
| مرحله | شرح فرآیند | جزئیات |
|---|---|---|
| غربالگری اولیه | مصرف ۵۰ گرم گلوکز | نمونه‌گیری یک ساعت بعد |
| تست نهایی | در صورت نتیجه مشکوک | مصرف ۱۰۰ گرم گلوکز و نمونه‌گیری در ساعات ۱، ۲، و ۳ |
| معیار تشخیص | مقایسه با مقادیر مرجع | وجود حداقل دو مقدار بالاتر از حد نرمال تأیید بیماری |
🔹 هزینه انجام آزمایش
هزینه این آزمایش بسته به نوع مرکز درمانی (خصوصی یا دولتی)، روش تست و میزان پوشش بیمه متغیر است. انجام مراحل متعدد نمونه‌گیری نیز ممکن است باعث افزایش هزینه شود. توصیه می‌شود پیش از مراجعه، درباره تعرفه و بیمه با مرکز موردنظر هماهنگ شود.
🔹 تفسیر نتایج آزمایش
برگه آزمایش دیابت بارداری شامل مقادیر قند خون در ساعات مختلف است. اگر دست‌کم دو عدد از نتایج بالاتر از محدوده مرجع باشد، ابتلا به دیابت بارداری تأیید می‌شود. البته تصمیم نهایی باید توسط پزشک متخصص و با در نظر گرفتن شرایط فردی و سابقه خانوادگی گرفته شود.
🔹 آمادگی برای انجام آزمایش
- قبل از تست ناشتا باشید و از مصرف غذاهای پرچرب خودداری کنید.
- تنها مصرف آب در حین آزمایش مجاز است.
- احتمال بروز تهوع یا سرگیجه وجود دارد که معمولاً موقت است.
- مصرف قند زیاد پیش از آزمایش ممکن است نتایج را تغییر دهد؛ بنابراین بهتر است از خوراکی‌هایی مانند آبمیوه، دونات یا پنکیک اجتناب شود.
آگاهی درباره روند و نتایج آزمایش دیابت بارداری، به مادران کمک می‌کند تا با آرامش بیشتری دوران بارداری را طی کنند. مشورت با پزشک، پیگیری منظم و رعایت توصیه‌های تغذیه‌ای از مهم‌ترین عوامل برای مدیریت این شرایط و تضمین سلامت مادر و نوزاد است.