پژوهش‌های جدید نشان می‌دهند که مقادیر بسیار اندک از لیتیوم، عنصری طبیعی و شناخته‌شده، می‌تواند نقش مؤثری در محافظت از مغز در برابر بیماری آلزایمر و روند پیری ایفا کند. این یافته‌ها که حاصل همکاری دانشمندان دانشگاه هاروارد و دانشگاه راش است، نشان می‌دهد که کمبود لیتیوم در رژیم غذایی می‌تواند منجر به افزایش التهاب مغزی و تسریع علائم پیری شود.
در این مطالعه، محققان گروهی از موش‌های معمولی را با موش‌هایی که به‌طور ژنتیکی مستعد ابتلا به تغییرات مغزی مشابه آلزایمر بودند، مقایسه کردند. نتایج نشان داد موش‌هایی که رژیم غذایی کم‌لیتیوم داشتند، سریع‌تر دچار اختلالات شناختی شدند. در مقابل، موش‌هایی که ترکیب خاصی از لیتیوم به نام «اوروتات لیتیوم» دریافت کرده بودند، نشانه‌هایی از بهبود عملکرد مغز و کاهش مشکلات حافظه از خود نشان دادند.
یکی از مهم‌ترین یافته‌های این تحقیق، کاهش قابل توجه پلاک‌های بتا آمیلوئید در مغز موش‌های تحت درمان با اوروتات لیتیوم بود. این پلاک‌ها در انسان‌ها به‌عنوان یکی از نشانه‌های اصلی بیماری آلزایمر شناخته می‌شوند. به‌نظر می‌رسد لیتیوم با اتصال به این پروتئین‌ها، مانع از تجمع آن‌ها در مغز شده و به حفظ عملکرد سلول‌های مغزی کمک می‌کند.
محققان همچنین به نقش سلول‌های میکروگلیا اشاره کردند؛ سلول‌هایی که وظیفه پاکسازی ضایعات مغزی را برعهده دارند. در شرایط کمبود لیتیوم، عملکرد این سلول‌ها مختل می‌شود و چرخه‌ای معیوب شکل می‌گیرد که در آن تجمع پروتئین‌های آسیب‌رسان افزایش یافته و سلامت مغز به خطر می‌افتد.
در بخش دیگری از این پژوهش، دانشمندان با بررسی نمونه‌های مغزی و خونی افراد سالم و مبتلا به آلزایمر، سطح ۲۷ فلز مختلف را اندازه‌گیری کردند. نتایج نشان داد که سطح لیتیوم در مغز افراد مبتلا به اختلالات حافظه به‌طور قابل توجهی پایین‌تر از افراد سالم است. این یافته‌ها در آزمایش‌های متعدد در مراکز درمانی و دانشگاه‌های مختلف نیز تکرار شد و اعتبار علمی آن را افزایش داد.
با وجود امیدواری‌های حاصل از این تحقیق، متخصصان هشدار می‌دهند که مصرف مکمل‌های لیتیوم بدون نظارت پزشکی می‌تواند خطرناک باشد. دوزهای استفاده‌شده در این مطالعه هزار برابر کمتر از دوزهای درمانی رایج برای بیماری‌های روانی مانند اختلال دوقطبی بوده‌اند. بنابراین، تعیین دوز مناسب برای انسان نیازمند مطالعات بالینی گسترده‌تری است.
نکته قابل توجه دیگر این است که برخی مواد غذایی سالم به‌طور طبیعی حاوی مقادیر کمی لیتیوم هستند. از جمله این منابع غذایی می‌توان به سبزیجات برگ‌دار، انواع آجیل و حبوبات، ادویه‌هایی مانند زردچوبه و زیره، و برخی آب‌های معدنی اشاره کرد. گنجاندن این مواد در رژیم غذایی روزانه می‌تواند به حفظ سلامت مغز کمک کند.
مطالعات پیشین نیز به فواید لیتیوم اشاره کرده‌اند. به‌عنوان مثال، پژوهشی در دانمارک نشان داد افرادی که آب آشامیدنی آن‌ها حاوی سطح بالاتری از لیتیوم بود، کمتر در معرض ابتلا به زوال عقل قرار داشتند. همچنین، تحقیقاتی در بریتانیا نشان داد که مصرف دارویی لیتیوم می‌تواند خطر ابتلا به آلزایمر را تا حدود نصف کاهش دهد.
در مجموع، این یافته‌ها چشم‌انداز جدیدی را در زمینه پیشگیری از بیماری‌های مغزی و به‌ویژه آلزایمر ارائه می‌دهند. امید است که با انجام آزمایش‌های انسانی و تعیین دوزهای ایمن، بتوان از این عنصر طبیعی به‌عنوان راهکاری مؤثر در حفظ سلامت شناختی بهره برد.
دکتر حصارکی، متخصصی مجرب و دلسوز در حوزه سلامت، با تجربه و دانش گسترده خود، آماده ارائه بهترین خدمات درمانی به شماست. ایشان با رویکردی بیمارمحور و استفاده از دانش روز، همواره در تلاش برای بهبود حال بیماران و ارائه مشاوره‌های پزشکی دقیق و قابل اعتماد هستند.