با افزایش فعالیت مارها و عقرب‌ها در فصل‌های گرم، متخصصان بهداشت هشدار می‌دهند که برخی اقدامات سنتی مانند تیغ‌زدن یا مکیدن محل گزش نه‌تنها کمکی به درمان نمی‌کند، بلکه احتمال انتشار سریع‌تر سم و افزایش خطر مرگ را در پی دارد.
دکتر علی‌حسن رحمانی، متخصص مسمومیت‌ها و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز، با اشاره به شرایط اقلیمی خوزستان و شیوع بالای گزش‌ها در این استان اعلام کرد: بیش از ۸۰ درصد موارد مار و عقرب‌گزیدگی کشور در خوزستان ثبت می‌شود و بیمارستان‌های رازی و ابوذر به‌عنوان مراکز ارجاع بزرگسالان و کودکان، روزانه میزبان ده‌ها بیمار درگیر با علائم ناشی از سم‌زدگی هستند.
او با معرفی سه گونه خطرناک عقرب در ایران، تأکید کرد: عقرب گادیم با رنگ زرد و چنگال‌های تیره، کشنده‌ترین گونه شناخته‌شده در کشور است و عامل اصلی مرگ‌ومیرهای مرتبط با عقرب‌گزیدگی محسوب می‌شود. سایر عقرب‌ها مانند توسن و عقرب سیاه، علائم موضعی یا عصبی خفیف‌تری ایجاد می‌کنند، اما در کودکان هم‌چنان خطرناک‌اند.
دکتر رحمانی در مورد مارهای زهردار رایج اظهار داشت: در میان مارهای ایران، مار جعفری با طول کم اما رفتار تهاجمی، عامل اکثریت گزش‌های خطرناک است. سایر گونه‌ها مانند افعی دماوندی و کبرای سیستان نیز در مناطق خاص کشور فعالیت دارند.
وی در مورد اقدامات اولیه در مواجهه با گزش هشدار داد: جدا کردن حیوان، آرام‌سازی مصدوم، پایین نگه‌داشتن اندام گزیده‌شده و حذف لباس‌های تنگ از مهم‌ترین اقدامات مؤثر هستند. اما تیغ‌زدن، مکیدن زهر، بستن عضو و فشار دادن محل گزش ممنوع است و می‌تواند آسیب بیشتری به بدن وارد کند.
رحمانی توصیه کرد: تمامی نشانه‌های غیرعادی مثل درد شدید، تورم، اختلال در تنفس یا تغییر رنگ ادرار باید جدی گرفته شوند و حتی در صورت نبود علائم واضح، فرد باید سریعاً به مراکز درمانی منتقل شود. زیرا برخی علائم تا ۴۸ ساعت بعد بروز می‌کنند و تأخیر در مراجعه می‌تواند مرگ‌آفرین باشد.
او در پایان به اهمیت پیشگیری اشاره کرد و گفت: در محیط‌های روستایی و طبیعی استفاده از لباس مناسب، چکمه، دستکش و دقت در بررسی کفش و لباس قبل از استفاده ضروری است. همچنین خوددرمانی ممنوع بوده و شناسایی گونه زهرآگین به تشخیص درست و درمان مؤثر کمک می‌کند. تمامی مراکز درمانی کشور نیز به پادزهر مجهز هستند و باید مراجعه سریع صورت گیرد تا از خطرات جدی جلوگیری شود.