تحقیقی بزرگ روی بیش از یک میلیون نفر نشان می‌دهد مصرف سیگارهای الکترونیکی با افزایش احتمال پیش‌دیابت همراه است و وقتی ویپ‌کردن با سیگار سنتی ترکیب می‌شود، خطر به‌طور مشهودی بیشتر می‌شود؛ یافته‌ای که بیانگر پیامدهای فراتر از سلامت ریه برای این پدیده نوپاست.
آنچه مطالعه نشان داد
پژوهشگران با تحلیل داده‌های مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا دریافتند:
- مصرف‌کنندگان انحصاری ویپ حدود ۷ درصد و مصرف‌کنندگان سیگار سنتی حدود ۱۵ درصد بیشتر از غیرسیگاری‌ها در معرض پیش‌دیابت قرار دارند؛
- گروه «مصرف دوگانه» (ویپ و سیگار) با افزایش ۲۸ درصدی خطر پیش‌دیابت نسبت به غیرسیگاری‌ها، بیشترین ریسک را داشتند و همچنین این گروه ۹ درصد بیشتر از غیرسیگاری‌ها در معرض دیابت کامل قرار گرفتند.
این الگو نشان می‌دهد اثرات ترکیبی محصولات دخانی بر متابولیسم قابل توجه است و صرفِ جایگزینی سیگار با ویپ لزوماً به معنای کاهش همه‌جانبه خطرات سلامت نیست.
چرا ممکن است ویپ به متابولیسم آسیب بزند؟
چند مسیر احتمالی مطرح است: عوامل سمی و افزودنی‌های موجود در مایعات ویپ می‌توانند التهاب سیستمیك، اختلال در عملکرد اندوتلیال عروقی یا مقاومت به انسولین را تشدید کنند؛ نیکوتین نیز به‌تنهایی بر تنظیم قند خون، اشتها و توزیع چربی اثر می‌گذارد. افزون بر این، الگوی مصرف «دوگانه» می‌تواند بار آسیب‌زا را افزایش دهد و ترکیبی از مکانیزم‌ها را فعال کند.
چه گروه‌هایی بیشتر در خطرند؟
یافته‌ها همچنین نشان دادند که:
- افراد دارای اضافه‌وزن یا چاقی در میان کاربران ویپ ریسک بالاتری برای پیش‌دیابت دارند؛
- تفاوت‌های نژادی و اجتماعی-اقتصادی وجود دارد؛ جوامع هیسپانیک، سیاه‌پوست و آسیایی نسبت به سفیدپوستان افزایش بیشتری در ریسک تجربه کرده‌اند.
این نکات بر ضرورت نگاه نابرابری‌محور در سیاست‌گذاری سلامت عمومی تأکید می‌کند.
محدودیت‌ها و نکات احتیاطی
مطالعه مشاهده‌ای است؛ بنابراین نمی‌توان رابطه علّی قطعی اثبات کرد و احتمال تأثیر عوامل مخدوش‌کننده (مثلاً استرس، مصرف الکل، دسترسی محدود به خدمات بهداشتی یا خوداظهاری ناصحیح) باقی است. با این حال، اندازه نمونه بزرگ و هم‌راستایی نتایج با شواهد آزمایشگاهی و زیست‌شناختی، هشداری معتبر فراهم می‌آورد.
پیام برای سیاست‌گذاران و عموم
در شرایطی که ویپ به‌عنوان «جایگزین کم‌خطرتر» تبلیغ می‌شود، این نتایج ضرورت بازنگری در پیام‌های عمومی و اقدامات پیشگیرانه را نشان می‌دهد:
- اطلاع‌رسانی شفاف درباره ریسک‌های متابولیک ویپ؛
- تمرکز برنامه‌های کنترل تنباکو بر جلوگیری از مصرف دوگانه و توجه ویژه به گروه‌های پرخطر؛
- پایش طولانی‌مدت کاربران ویپ برای روشن‌شدن کامل تبعات متابولیک و قلبی-عروقی.
تا زمانی که داده‌های طولی و تجربی کامل‌تر شوند، هوشیاری نسبت به پیامدهای فراتر از ریه—از جمله اختلالات قند خون—ضروری است و کاهش مصرف هر نوع محصول دخانی، مهم‌ترین گام محافظتی به‌شمار می‌آید.
دکتر حصارکی، متخصصی مجرب و دلسوز در حوزه سلامت، با تجربه و دانش گسترده خود، آماده ارائه بهترین خدمات درمانی به شماست. ایشان با رویکردی بیمارمحور و استفاده از دانش روز، همواره در تلاش برای بهبود حال بیماران و ارائه مشاوره‌های پزشکی دقیق و قابل اعتماد هستند.
Leave a Reply