برقراری ارتباط با فردی که به آلزایمر یا دیگر اشکال زوال عقل مبتلاست، به مهارت، صبر و شناخت عمیق نیاز دارد. با پیشرفت بیماری، توانایی بیمار در حافظه و درک منطقی ضعیف‌تر شده و این موضوع می‌تواند برای اطرافیان سخت و گاه دردناک باشد. اما با استفاده از راهکارهای درست، این ارتباط می‌تواند به آرامش، همراهی و درک بیشتر تبدیل شود.
درک بهتر آلزایمر و تأثیر آن بر توانایی ارتباط
بیماری آلزایمر رایج‌ترین نوع زوال عقل است که بیش از ۶۰ درصد موارد را شامل می‌شود. علائم این بیماری پیشرونده، از اختلال در حافظه تا کاهش توانایی تفکر و برقراری ارتباط را دربر می‌گیرد. سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است که در سال‌های اخیر آمار مبتلایان رشد چشمگیری داشته و میلیون‌ها نفر در سراسر جهان با پیامدهای آن درگیر هستند.
۹ توصیه کاربردی برای تعامل موفق با بیماران مبتلا به آلزایمر
برای تسهیل ارتباط با بیمار و کاهش تنش‌های روزمره، می‌توان از راهکارهای زیر استفاده کرد:
- ایجاد محیط آرام: قبل از شروع مکالمه، عوامل مزاحم مانند صدای تلویزیون یا شلوغی محیط را حذف کرده و فضایی آرام و بی‌تنش فراهم کنید.
- گوش دادن فعال: با توجه کامل، نگاه مستقیم و زبان بدن مثبت، شنونده‌ای همراه و همدل باشید.
- استفاده از اسامی افراد: معرفی خود با نام به جای بیان رابطه، مثل گفتن «من فاطمه هستم» به جای «من دخترت هستم» در درک بهتر کمک می‌کند.
- به‌کارگیری جملات ساده و کوتاه: مکالمه را با زبان ساده و موضوعی مشخص پیش ببرید. پرسش‌های مستقیم بیشتر از سؤالات پیچیده تأثیرگذارند.
- پرسش‌های بله یا خیر و انتخاب‌های محدود: به جای پرسیدن «امروز چه می‌خواهی بپوشی؟» دو گزینه مشخص پیشنهاد دهید، مثل «لباس صورتی یا آبی؟».
- پرهیز از اصلاح اشتباهات ذهنی بیمار: گاهی درست کردن باورهای اشتباه او فقط باعث تشویش بیشتر می‌شود؛ در عوض، با منحرف کردن توجه به فعالیت دلپذیر، آرامش را بازگردانید.
- اجتناب از رویارویی مستقیم: اگر بیمار داروی خود را فراموش کرده، با ملایمت پیشنهاد دهید دوباره مصرف کند؛ نه با تأکید بر اشتباه او.
- استفاده از شوخ‌طبعی محترمانه: خلق‌وخو را با خنده‌های کوتاه و محترمانه بهبود بخشید، بدون اینکه احساس تحقیر به بیمار القا شود.
- توسل به ارتباط غیرکلامی: لمس مطمئن، حرکات دوستانه و نشانه‌های تصویری در مراحل پیشرفته زوال عقل تأثیر زیادی دارند.
همراهی با احترام و درک انسانی
در نهایت، برخورد با بیماران آلزایمری باید مبتنی بر احترام به شخصیت، حفظ فضای شخصی و اجتناب از برخورد کودکانه یا بی‌توجهی باشد. گفتار باید ساده و آرام، اما پر از محبت و همدلی باشد تا بیمار احساس امنیت، پذیرش و ارتباط را حفظ کند.