تق‌تق یا پاپ مفاصل هنگام حرکت پدیده‌ای آشناست که اکثر ما تجربه‌اش کرده‌ایم. در بسیاری از موارد این صداها ناشی از فرایندهای فیزیولوژیک طبیعی هستند و خطر جدی ندارند، اما گاهی همین صدا می‌تواند نشانه آسیب، التهاب یا ابتدای بیماری مفصلی باشد. در ادامه علل، نشانه‌های هشدار، راه‌های تشخیص و نکات ساده برای محافظت از مفاصل را مرور می‌کنیم.
علل رایج صدا دادن مفاصل
- حباب‌های گازی در مایع مفصلی؛ تغییر سریع فشار داخل مفصل باعث ترکیدن حباب‌های نیتروژن و دی‌اکسیدکربن می‌شود و صدای پاپ ایجاد می‌کند. این مکانیسم معمولاً بی‌خطر است.
- لغزش تاندون یا رباط روی برجستگی استخوانی؛ در برخی حرکات تاندون از روی یک زائده می‌لغزد و با بازگشت ناگهانی صدا تولید می‌شود.
- سایش یا ناصافی سطح غضروفی (Crepitus)؛ در آرتروز یا با افزایش سن غضروف نازک و سطح مفصل زبر می‌شود و صدای سایشی همراه با درد یا خشکی ایجاد می‌کند.
- جابه‌جایی یا کشش فاشیا و بافت‌های اطراف که در برخی افراد نیز صوت ایجاد می‌کند.
چه زمانی باید جدی گرفت
اگر هر یک از این نشانه‌ها همراه با صدا رؤیت شد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید:
- درد مداوم یا شدید همراه با صدا.
- تورم، قرمزی یا گرم شدن مفصل.
- کاهش دامنه حرکتی یا قفل شدن مفصل.
- بی‌ثباتی یا احساس لغزش مفصل.
- شروع ناگهانی بعد از ضربه یا سقوط.
تشخیص و اقدام پزشکی
پزشک براساس شرح حال و معاینه بالینی مسیر تشخیصی را مشخص می‌کند. معمولاً اولین اقدامات شامل عکس ساده رادیولوژی و در صورت نیاز سونوگرافی یا MRI برای بررسی ساختارهای نرم و غضروفی است. آزمایش‌های خون هنگام شک به التهاب سیستمیک یا عفونت درخواست می‌شود. درمان بسته به علت می‌تواند شامل فیزیوتراپی، تجویز داروهای ضدالتهاب کوتاه‌مدت، تقویت عضلانی، اصلاح بیومکانیک حرکت و در موارد پیشرفته مداخلات تخصصی باشد.
راه‌های ساده برای محافظت روزمره از مفاصل
- حفظ وزن مناسب و انجام ورزش‌های کم‌فشار مانند پیاده‌روی، شنا و تمرینات تقویتی برای بهبود تکیه‌گاه مفصلی.
- اصلاح وضعیت نشستن و بلند کردن بار، هیدراتاسیون کافی و تغذیه حاوی کلسیم و ویتامین D برای سلامت بافت‌ها.
جمع‌بندی
بسیاری از صداهای مفاصل طبیعی و کم‌خطر هستند، اما هرگاه این صداها با درد، تورم یا محدودیت حرکت همراه شوند نباید نادیده گرفته شوند. پیشگیری ساده از طریق ورزش مناسب، کنترل وزن و توجه به ارگونومی روزانه می‌تواند احتمال بروز مشکلات مفصلی را کاهش دهد و در صورت بروز هشدارها، تشخیص به‌موقع راه‌گشاست.
دکتر حصارکی، متخصصی مجرب و دلسوز در حوزه سلامت، با تجربه و دانش گسترده خود، آماده ارائه بهترین خدمات درمانی به شماست. ایشان با رویکردی بیمارمحور و استفاده از دانش روز، همواره در تلاش برای بهبود حال بیماران و ارائه مشاوره‌های پزشکی دقیق و قابل اعتماد هستند.
Leave a Reply