دانشمندان موفق به شناسایی دارویی شده‌اند که در آزمایشگاه و بر روی مدل‌های حیوانی، اثرات درمانی قابل توجهی بر بیماری کووید مزمن نشان داده است.
پژوهشگران «مؤسسه پژوهش‌های پزشکی والتر و الیزا» (WEHI) با توسعه یک ترکیب دارویی جدید، توانسته‌اند از بروز علائم کووید مزمن در موش‌ها جلوگیری کنند. این دستاورد می‌تواند زمینه‌ساز توسعه روش‌های درمانی نوین برای این بیماری پیچیده باشد.
مطالعات انجام شده حاکی از آن است که این ترکیب دارویی جدید، در درمان کووید مزمن به مراتب مؤثرتر از داروی ضد ویروسی «Paxlovid» عمل کرده است که در حال حاضر به عنوان داروی تأیید شده برای این بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
محققان ابراز امیدواری کرده‌اند که نتایج این تحقیقات، راه را برای انجام آزمایش‌های بالینی بر روی انسان هموار سازد و در نهایت منجر به تولید یک داروی خوراکی برای درمان کووید مزمن شود. این پژوهش، یک پیشرفت چشمگیر محسوب می‌شود و می‌تواند افق‌های تازه‌ای را در درمان این بیماری ناتوان‌کننده بگشاید.
در این مطالعه بین‌المللی، موش‌هایی که با داروی ضد ویروسی جدید تحت درمان قرار گرفتند، از اختلال عملکرد بلندمدت مغز و ریه که از علائم شاخص کووید مزمن به شمار می‌روند، مصون ماندند.
کووید مزمن که با نام «عوارض بلند مدت کووید-۱۹» (PASC) نیز شناخته می‌شود، یک وضعیت مزمن با علائمی است که هفته‌ها یا ماه‌ها پس از عفونت اولیه باقی می‌مانند. این علائم شامل مشکلات تنفسی، مه مغزی و خستگی مزمن است و به عنوان یک چالش جدی در حوزه سلامت مطرح است که هنوز ابعاد مختلف آن به خوبی شناخته نشده است.
علی‌رغم گزارش میلیون‌ها نفر در سراسر جهان از این علائم، علت دقیق کووید مزمن تا حد زیادی ناشناخته باقی مانده و تاکنون هیچ درمان قطعی برای آن تأیید نشده است.
دکتر مارسل دورفلینگر، نویسنده ارشد این مطالعه و سرپرست آزمایشگاه WEHI، این نتایج را یک نقطه عطف مهم در تلاش برای یافتن درمان‌هایی جهت کمک به افراد مبتلا به این بیماری توصیف کرد.
وی با اشاره به اینکه حدود ۵ درصد از افراد مبتلا به کووید-۱۹ به کووید مزمن نیز دچار می‌شوند، این بیماری را به یک همه‌گیری خاموش تشبیه کرد که در آن میلیون‌ها نفر با علائمی دست و پنجه نرم می‌کنند که پرسش‌های پیرامون آن بیش از پاسخ‌ها است.
دکتر دورفلینگر افزود: مطالعات پیش‌بالینی ما به نتایجی دست یافته‌اند که تاکنون هیچ درمان تأیید شده‌ای قادر به ارائه آن نبوده است. برای توسعه دارویی قابل استفاده برای انسان، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است. مشاهده این نتایج امیدوارکننده در مدل‌های حیوانی در WEHI نشان می‌دهد که این یافته‌ها می‌توانند در آینده به یک واقعیت درمانی تبدیل شوند.
تیم تحقیقاتی WEHI در سال ۲۰۲۰ پروتئینی به نام PLpro را به عنوان یک هدف دارویی امیدوارکننده شناسایی کرد.
پروفسور دیوید کوماندر، که بیش از ۱۵ سال به مطالعه خانواده این پروتئین‌ها پرداخته و از نویسندگان ارشد این مطالعه و سرپرست WEHI است، اظهار داشت که داروهای موجود برای نابودی مؤثر این پروتئین در سلول‌ها با موانع متعددی روبرو بوده‌اند. وی افزود که تیم آن‌ها در تلاش برای تولید داروهای جدیدی است که قادر به غلبه بر این موانع باشند.
پروفسور کوماندر، شناسایی یک هدف دارویی و سپس توسعه یک ترکیب دارویی جدید علیه آن در کمتر از پنج سال را یک دستاورد شگفت‌انگیز خواند.
دکتر شین دیواین، یکی دیگر از نویسندگان این مقاله، خاطرنشان کرد که این تیم دریافته است که ترکیب جدید آن‌ها می‌تواند کووید مزمن را به شکل بهتری نسبت به داروهای ضد ویروسی موجود درمان کند.
وی تأکید کرد که این مطالعه نخستین شواهد را برای تعیین پروتئین PLpro به عنوان یک هدف دارویی جدید و قدرتمند در درمان کووید-۱۹ ارائه کرده و همچنین پتانسیل بالای داروی جدید را در مقابله با این ویروس با کارایی بی‌سابقه نشان می‌دهد.
یکی از محدودیت‌های اصلی این دارو، نیاز آن به تعامل دو ترکیب دارویی برای اثربخشی است که می‌تواند احتمال تداخل آن با سایر داروها را افزایش دهد.
دکتر دیواین افزود: داروی ضد ویروسی فعلی موجود در بازار، پروتئین Mpro را هدف قرار می‌دهد که منجر به بروز مشکلات مقاومتی شده است. این مسئله، نیاز فوری به تحقیقات بیشتر برای تقویت درمان‌های کووید-۱۹ را برجسته می‌کند.
وی خاطرنشان کرد که ویروس SARS-CoV-2 همچنان به جهش خود ادامه می‌دهد و این بدان معناست که اثربخشی داروهای ضد ویروسی فعلی ممکن است محدود باشد. یافته‌های این تحقیق می‌تواند به توسعه داروهایی در آینده منجر شود که به پر کردن این شکاف‌های حیاتی کمک کند.
تحقیقات برای ارزیابی خواص زیست‌دارویی این ترکیب ضد ویروسی جدید همچنان ادامه خواهد داشت.
