مطالعه‌ای طولانی‌مدت نشان می‌دهد کودکانی که در سنین ابتدایی فشار خون بالاتری نسبت به همسالان خود دارند، تا حدود ۴۰–۵۰ درصد خطر بالاتری برای مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی در پنج دهه بعد تجربه می‌کنند؛ هشداری روشن برای تقویت غربالگری و اقدامات پیشگیرانه از دوران کودکی.
خلاصه‌ای از یافته‌ها
پژوهشی که روی نزدیک به ۳۸ هزار کودک دنبال شده و فشار خون آن‌ها از سن حدود ۷ سالگی ثبت و تا میانسالی پیگیری شده، رابطه‌ای واضح میان سطوح بالاتر فشار خون در کودکی و افزایش مرگ‌ومیر قلبی تا حدود سن ۵۴ سالگی یافته است. حتی کودکانی که فشارشان در محدوده «بالای طبیعی» قرار داشتند (مثلاً نزدیک به 120/80) نسبت به همتایانِ پایین‌تر، افزایش خطر قابل‌توجهی داشتند. این نتایج تأکید می‌کند که مرزهای سلامت قلبی در بزرگسالی در بسیاری موارد از کودکی تعیین می‌شود.
چرا فشار خون در کودکی پیامد بلندمدت دارد؟
چند مکانیسم علمی احتمالاً این پیوند را توضیح می‌دهند:
- فشار بالا در رگ‌ها از سنین پایین به دیواره شریانی آسیب می‌زند و فرایند تصلب شرایین (سخت‌شدن رگ‌ها) را تسریع می‌کند؛
- فشار مزمن سبب تغییرات ساختاری قلب و رگ‌ها می‌شود (مثل پُرشدگی عضله قلب) که در طول سال‌ها بار قلبی را افزایش می‌دهد؛
- عوامل زمینه‌ای مشترک مانند رژیم غذایی نامناسب، چاقی کودکی و فعالیت بدنی کم، هم‌زمان هم فشار را بالا می‌برند و هم ریسک قلبی را تقویت می‌کنند.
چه کودکانی در معرض بیشتری قرار دارند؟
کودکانی که شاخص توده بدنی بالاتر، سابقه خانوادگی فشار خون یا بیماری قلبی، رژیم غذایی سرشار از نمک و فرآورده‌های ناسالم، یا کمبود فعالیت فیزیکی دارند، احتمالاً در دسته پرخطر قرار می‌گیرند. همچنین قرار داشتن فشار کودک در بالاترین دهک مناسب سن و قد، شاخصی هشداردهنده است.
چه کارهایی باید انجام شود؟
- غربالگری و پایش: گنجاندن اندازه‌گیری فشار خون در مراقبت‌های پیش‌دبستانی و مدارس به‌عنوان اقدام روتین و ثبت طولی نتایج؛
- مداخلات سبک‌زندگی هدفمند: برنامه‌های کاهش مصرف نمک و قند در محیط‌های مدرسه‌ای، افزایش زمان فعالیت بدنی روزانه و مشاوره تغذیه برای خانواده‌ها.
پیام برای سیاست‌گذار و پزشک خانواده
نتایج این تحقیق نیازمند بازبینی سیاست‌های سلامت کودکان است: غربالگری زودهنگام فشار خون باید به بخش استاندارد پرونده سلامت کودکان تبدیل شود، و شبکه‌های بهداشتی و آموزشی باید برای اجرای برنامه‌های پیشگیرانه تغذیه و تحرک تجهیز شوند. سرمایه‌گذاریِ امروز در سلامت کودکان می‌تواند بار بیماری‌های قلبی-عروقی و هزینه‌های درمانی آینده را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهد.
پایانِ پیام پژوهشی روشن است: فشار خون بالا در کودکی پدیده‌ای گذرا نیست بلکه علامتی از مسیر سلامت قلبی بلندمدت است؛ شناخت، پایش و اصلاحِ عوامل قابل‌تغییر در سنین پایین، شانس سالم زیستن را در دهه‌های بعدی زندگی افزایش می‌دهد.
دکتر حصارکی، متخصصی مجرب و دلسوز در حوزه سلامت، با تجربه و دانش گسترده خود، آماده ارائه بهترین خدمات درمانی به شماست. ایشان با رویکردی بیمارمحور و استفاده از دانش روز، همواره در تلاش برای بهبود حال بیماران و ارائه مشاوره‌های پزشکی دقیق و قابل اعتماد هستند.
Leave a Reply